Wat?
FAI (Femoro-Acetabulaire Impingement) is een frequente oorzaak van heuppijn bij jonge sportieve mensen. Vooral sporters die belangrijke belasting uitvoeren op het heupgewricht hebben vaak op zeer jonge leeftijd last van dit probleem.
Typische sporten zijn: voetbal, rugby, american football, ijshockey, ed. Maar ook golfers, tennisspelers, lopers, fietsers, ruiters enz... kunnen last hebben van dit probleem.
De zeer aktieve en (semi-)professionele sporter (m/v) heeft vaak last van FAI op zeer jonge leeftijd (<30j!).
Op wat oudere leeftijd (>40j) komt dit probleem ook voor, en dit meestal zonder belangrijke sportieve carriere.
Typisch is de pijn in de lies, of rond de heupregio, en de verminderde inwendige rotatie van de heup. (Dit betekent beperking tot het naar buiten draaien van de voet in geplooide positie van de heup). Er is bij het klinisch onderzoek een "positieve impingement test".
Hoe behandelen?
Onbehandeld leidt dit op relatief jonge leeftijd (<45-50j) tot een belangrijke arthrosis van het heupgewricht. Vaak eindigt dit proces met het plaatsen van een Resurfacing of een THP.
Er zijn 2 types van impingementlijden in de heup: CAM IMPINGEMENT en PINCER IMPINGEMENT. In vele gevallen betreft het een gecombineerd pincer- + camimpingementlijden.
Eenvoudig uitgelegd komt het neer op hetvolgende.
Bij camimpingement is de bol van de heup niet volledig rond, waardoor bij het plooien en draaien in de pan van het gewricht het kraakbeen van de pan geplet (en dus beschadigd) wordt. Bij ernstige gevallen kan de bol gewoonweg niet meer verder in het gewricht draaien (daardoor dus typisch verminderde mogelijkheid tot draaien in de heup).
Bij pincerimpingement komt de rand van de pan te ver vooruitstekend (maw de pan is te diep), waardoor bij het draaien de nek van de heupkop botst tegen de rand van de pan. Op de rand zit een ringvormige gewrichtsbandstructuur, het "labrum" genaamd. Dit labrum wordt dan ook beschadigd, en scheurt geleidelijk aan.
Bij beide types van impingementlijden kunnen labrum- en kraakbeenletsels optreden. Meestal is dit ook zo. En zoals gezegd, komt er meestal een gecombineerd lijden voor.
Een goede RX-opname + arthro-NMR scan zijn de aangewezen onderzoeken.
In het Jan Yperman ziekenhuis wordt al vele jaren NMR volgens het dGEMRIC protocol uitgevoerd voor de HEUP. Het was hiermee een van de eerste ziekenhuizen wereldwijd! Hieronder een dGEMRIC afbeelding van de heup.
De behandeling bestaat uit een chirurgische correctie, waarbij het camimpingement en het pincerimpingementfenomeen worden opgeheven. Voor het camfenomeen wordt de bol terug mooi rond gemaakt. Voor het pincerfenomeen wordt de rand van de pan ("acetabulum") een stukje verwijderd, en wordt het labrum terug vastgehecht aan de pan. Door deze ingreep verdwijnt in de meeste gevallen de pijn, én wordt de draaiing in de heup (fors) verbeterd. Terugkeer naar (top-)sport is in de meeste gevallen mogelijk, indien de ingreep tijdig (voor het optreden van arthrosis) uitgevoerd is.
In het Jan Ypermanziekenhuis wordt deze behandeling volledig arthroscopisch uitgevoerd (via "kijkoperatie"). Heuparthroscopie wordt reeds sedert 1998 uitgevoerd in onze dienst! Het voordeel is duidelijk: minder invasief, intakt laten van alle spieren rondom het gewricht, snellere revalidatie, kortere hospitalisatie (1 nacht maximum). De accuraatheid van de ingreep is even goed wanneer de behandelende chirurg zeer ervaren is in kijkoperaties (arthroscopie) van het heupgewricht!
Heuparthroscopie wordt uitgevoerd in de dienst door dr SOMERS en dr VANBIERVLIET.
Kraakbeenletsels worden behandeld met AMIC (Autologeous Matrix Induced Chondrogenesis) en ook met STAMCELTHERAPIE.
Dr Somers voert sedert 2011 AMIC uit via arthroscopie en was hiermede een van de enigen wereldwijd. Een vergelijkende tussen AMIC en de conventionele behandeling van kraakbeenletsels bij sporters, en uitgevoerd in onze dienst, werd in 2016 gepubliceerd in het gerenomeerde amerikaanse tijdschrift "Journal of Sports Science". Sedert begin 2015 wordt de AMIC techniek gecombineerd met stamceltherapie, na akkoord van de patiënt. Hierbij wordt tijdens de heuparthroscopie beendermerg afgenomen uit het bekken (met een naald in de bekkenkam), en worden de MESENCHYMCELLEN uitgefilterd. Deze stamcellen worden dan ingebracht in de membraan (ChondroGide Select) die geplaatst wordt in het kraakbeendefect (klassieke AMIC). Het betreft dus een verdere vorm van kraakbeentransplantatie. Het ziekenhuis is een van de weinge centra wereldwijd waar deze combinatie via heuparthroscopie aangeboden wordt, en absolute voorloper internationaal. Deze nieuwe kraakbeenbehandelingen zijn zeer succesvol, doch niet terugbetaald door het RIZIV en de meeste hospitalisatieverzekeringen.
Meer gedetailleerde info over kraakbeenbehandeling vindt u onder hoofdstuk "kraakbeen" bij "heupaandoeningen".
